Badanie Proctora. Założenia i metodyka

Przed rozpoczęciem prac budowlanych należy zbadać grunt, na którym ma stanąć budynek, gdyż nie każda gleba jest odpowiednia pod planowane inwestycje. Jednym z bezpośrednich badań laboratoryjnych gruntu, jakie wykonuje się, zanim rozpoczną się prace budowlane, jest badanie Proctora. Swoją nazwę zawdzięcza nazwie aparatu, którym się je wykonuje. Celem tego badania jest poznanie właściwości gruntu, dzięki czemu w razie potrzeby można podjąć stosowne prace mające na celu przystosowanie go do wymagań planowanej budowy.

Czym charakteryzuje się aparat Proctora?

Aparat Proctora stosowany podczas badania Proctora jest zbudowany z tłoków, prowadnicy, nadstawki, cylindra, czyli walcowatego pojemnika, i podstawki. Urządzenie to może być albo mechaniczne, albo ręczne. Pobraną wcześniej próbkę gruntu należy umieścić w cylindrach. Są one różnej wielkości, a ubijaki mają także zróżnicowaną masę – występują zarówno w formie lekkiej, jak i ciężkiej. Celem badania Proctora jest określenie optymalnej wilgotności gruntu oraz oznaczenie maksymalnej gęstości objętościowej szkieletu gruntowego. Wyniki otrzymane podczas tego badania pozwalają określić stopień zagęszczenia podłoża gruntowego.

Na czym polega badanie Proctora?

W cylindrze aparatu Proctora umieszcza się osuszoną, oczyszczoną i rozdrobnioną próbkę gruntu, która jest następnie zagęszczana przez spadający na nią ubijak. Tłok ubija próbkę gruntu składającą się z kilku warstw podłoża z określoną energią. Podczas badania do próbki podłoża stopniowo dolewa się wody. Za każdym razem dolewane są jej coraz mniejsze ilości. Badanie jest kontynuowane aż do momentu, gdy masa gruntu znajdującego się w cylindrze, zacznie się zmniejszać. Dzięki temu można precyzyjnie określić, przy jakiej wilgotności następuje maksymalne zagęszczenie badanej próbki podłoża. 

Czynności wykonywane podczas badania Proctora odtwarzają technologiczny proces zagęszczania gruntu na budowach. Zawsze bada się kilka próbek jednego podłoża, a każda z nich charakteryzuje się innym stopniem wilgotności. Po ich zagęszczeniu nanosi się otrzymane wartości na wykres.

Dlaczego przed rozpoczęciem budowy należy przeprowadzić badanie Proctora?

Określenie stopnia zagęszczenia podłoża gruntowego jest niezwykle ważne, ponieważ to właśnie od gęstości podłoża zależy stabilność przyszłego budynku. Im większa jest gęstość gruntu, tym pewniejsza i stabilniejsza będzie wznoszona na nim konstrukcja. Gęstość podłoża jest zależna od jego wilgotności, dlatego podczas badania Proctora, które wykonuje m.in. Grupa Barg, powinno się ubijać grunt o optymalnej wilgotności, a więc takiej, która odpowiada maksymalnej wartości gęstości szkieletu kruszywa. 

Właściwe zagęszczenie gruntów ma bezpośredni wpływ na ich nośność i stateczność. Jeżeli podłoże jest spoiste, to dobre zagęszczenie zwiększa również jego odporność na działanie wody i mrozu. Dzięki wynikom otrzymanym podczas badania Proctora można sporządzić wykres, na którym przedstawione zostanie możliwe do zrealizowania zagęszczenie danego gruntu.