Czy zaćma jest dziedziczna?

Zaćma to powszechna choroba oczu, która jest najczęstszym powodem pogorszenia lub utraty wzroku. Według szacunków Światowej Organizacji Zdrowia dotyka nawet 20 milionów osób na świecie, głównie w starszym wieku. Przyczyn zmętnienia soczewki jest wiele i nie wszystkie są poznane. Za zaćmę odpowiada głównie starzenie się organizmu.

Co powoduje zaćmę? Najważniejsze przyczyny 

Zaćma, z łacińskiego zwana też kataraktą, powoduje stopniowe pogarszanie się ostrości widzenia, a nie leczona, może doprowadzić do bardzo znacznego pogorszenia ostrości wzroku. W przeźroczystej soczewce oka tworzą się przymglenia lub zmętniałe fragmenty, co w mniejszym lub większym stopniu blokuje dostęp światła do siatkówki – im bardziej zmętniała soczewka, tym niższa ostrość wzroku, a obraz bardziej rozmazany.

Zaćma może mieć charakter wrodzony lub nabyty. Za zdecydowaną większość przypadków odpowiada wiek i naturalne procesy starzenia się organizmu. Zaćma starcza rozwija się powoli i bezboleśnie, stopniowo ograniczając ostrość wzroku u osób po 50 roku życia – wyjaśnia specjalista z Centrum Leczenia Chorób Oczu Pryzmat w Gliwicach i Rybniku.

Do przyczyn zaćmy nabytej, poza wiekiem, zalicza się również mechaniczne urazy oka, zapalenie błony naczyniowej oka czy długotrwałe przyjmowanie kortykosteroidów. W grupie osób u których zaćma występuje szybciej są osoby cierpiące na cukrzycę czy osoby krótkowzroczne.

Zaćma wrodzona występuje znacznie rzadziej. Podaje się, że około 30 procent przypadków zaćmy wrodzonej u noworodków ma podłoże genetyczne – zaćma może zatem być dziedziczna. Przyczyną zaćmy wrodzonej bywają również choroby genetyczne, przyjmowanie przez matkę określonych leków w trakcie ciąży czy choroby matki w trakcie ciąży.

Kiedy zaćma kwalifikuje się do operacji? 

Jedyną skuteczną metodą leczenia jest operacja zaćmy, polegająca na usunięciu zmętniałej soczewki własnej i wszczepieniu sztucznej. Kiedy najlepiej przeprowadzić operację? Decyzję podejmuje się po konsultacji z lekarzem okulistą, który zbierze dokładny wywiad medyczny i przeprowadzi badanie oczu. Wskazaniem do zabiegu jest istotne pogorszenie zdolności widzenia, przeszkadzające w życiu codziennym i wykonywaniu obowiązków zawodowych, a także sytuacja, w której zaćma utrudnia diagnostykę i leczenie innych chorób oczu. Zabiegu nie należy odwlekać zbyt długo, ponieważ nieleczona zaćma twardnieje i staje się coraz trudniejsza do usunięcia – późno przeprowadzona operacja to zatem większe ryzyko powikłań.

W przypadku zaćmy wrodzonej stwierdzonej u dzieci wykonuje się również operacje usunięcia zaćmy. Przeważnie jednoczasowo nie wszczepia się sztucznej soczewki ze względu na to, że u najmłodszych oko jeszcze urośnie. W takich przypadkach często jest konieczność przeprowadzania kolejnych zabiegów w późniejszym wieku. Do czasu wszczepienia sztucznej soczewki stosuje się korekcję okularową lub twarde, gazoprzepuszczalne soczewki kontaktowe. U dzieci po zabiegu bardzo ważna jest odpowiednia rehabilitacja wzroku i regularne kontrole u specjalisty.