Zasady prowadzenia rachunkowości w fundacjach i stowarzyszeniach

W Polsce funkcjonuje wiele fundacji i stowarzyszeń, które zajmują się szeroko pojętą działalnością charytatywną. Od organizacji tych – podobnie jak od firm nastawionych na uzyskiwanie i pomnażanie dochodów – wymaga się rzetelnego prowadzenia księgowości także wtedy, gdy wszystkie przychody pochodzą ze składek członkowskich. Warto dowiedzieć się, w jaki sposób należy prowadzić rachunkowość podmiotów pożytku publicznego.

Czym są stowarzyszenia i fundacje?

Fundacje i stowarzyszenia to jedne z najczęściej spotykanych form organizacji pozarządowych. Oba typy podmiotów powstają w pewnym celu innym niż zarobkowy. Łączy je też konieczność prowadzenia księgowości na określonych zasadach.

Fundacja powoływana jest do życia przez fundatorów, którzy przekazują swój majątek na konkretne, ściśle zdefiniowane cele. W tego typu organizacji zwykle funkcjonują dwa organy – zarząd oraz organ kontroli wewnętrznej. Nadzór nad fundacjami sprawują starostowie miast i miejscowości, gdzie znajdują się siedziby tych podmiotów, a także ministrowie właściwi z uwagi na prowadzoną przez daną jednostkę organizacyjną działalność.

Z kolei do stworzenia stowarzyszenia nie jest potrzebny żadem majątek. Musi ono jednak zrzeszać co najmniej siedmiu członków skupionych wokół realizacji jednego, ściśle zdefiniowanego celu. Stowarzyszenia zwykle prowadzą działalność społecznie użyteczną, choć w ich przypadku nie jest to  konieczne. Nadzorowaniem działalności stowarzyszenia zajmują się starostowie lub prezydenci miast na prawach powiatu.

Księgowość fundacji i stowarzyszeń w praktyce

Fundacje i stowarzyszenia zwykle są zobligowane do prowadzenia tzw. pełnej księgowości. W praktyce oznacza to konieczność systematycznego sporządzania tzw. sprawozdań finansowych, zwanych czasem bilansem. W dokumentach tych poza rachunkami wyników zawiera się też szereg dodatkowych informacji. Na organizacjach pozarządowych ciąży także obowiązek przygotowywania polityki rachunkowości, w których znajduje się szczegółowy opis sposobów księgowania kosztów, amortyzacji środków trwałych, jak również plan kont. Fundacje i stowarzyszenia zwykle muszą też prowadzić ewidencję środków trwałych. Warto, aby opracowywaniem wspomnianej dokumentacji zajmowała się profesjonalna firma, taka jak biuro rachunkowe MAYA.

Organizacje pozarządowe, których łączne roczne przychody z tytułu prowadzonej działalności nie przekraczają 100 000 zł, mogą skorzystać z możliwości prowadzenia tzw. uproszczonej księgowości. Podmioty te są zwolnione z konieczności przygotowywania sprawozdań finansowych.